ปัจจัยที่มีผลต่อพัฒนาการเด็กปฐมวัย เขตสุขภาพที่ 11 The study of factors affecting early Childhood Development in health region 11 (ถาวร พุ่มเอี่ยม)

       การวิจัยเชิงพรรณนาครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาสถานการณ์พัฒนาการเด็กปฐมวัย ระดับเขตสุขภาพที่ 11 การพยากรณ์โอกาสปัจจัยด้านมารดา ด้านสิ่งแวดล้อม และด้านเด็กที่มีอิทธิพลต่อพัฒนาการเด็กปฐมวัย เขตสุขภาพที่ 11 กลุ่มตัวอย่าง ประกอบด้วย บิดา มารดา หรือผู้เลี้ยงดู และเด็กอายุตั้งแต่ 8 เดือน 16 วัน  ถึง 5 ปี 11 เดือน 29 วัน จำนวน 800 คน โดยการสุ่มแบบขั้นลำดับ การเก็บรวบรวมข้อมูลจากสมุดบันทึกสุขภาพแม่และเด็ก  สัมภาษณ์บิดา มารดาหรือผู้เลี้ยงดูด้วยแบบสอบถามสถานการณ์พัฒนาการและพฤติกรรมการเลี้ยงดูเด็กของครอบครัวไทย  และใช้แบบทดสอบพัฒนาการเด็กปฐมวัย(Denver II) วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา และการวิเคราะห์  ถดถอยโลจิสติก  ผลการศึกษา พบว่า

1. เด็กปฐมวัยในเขตสุขภาพที่ 11 มีพัฒนาการสงสัยล่าช้า ร้อยละ 39.87 โดยล่าช้าด้านภาษามากที่สุด ร้อยละ 26.63 รองลงมา คือ ด้านกล้ามเนื้อมัดเล็ก ด้านสังคมและการช่วยตัวเอง และด้านกล้ามเนื้อมัดใหญ่ ร้อยละ 11.00, 8.13 และ 6.63 ตามลำดับ
2. ปัจจัยคัดสรรที่มีอิทธิพลต่อการพยากรณ์โอกาสพัฒนาการเด็กปฐมวัยในเขตสุขภาพที่ 11 อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ p-value <0.05 พบว่า ปัจจัยทางชีวภาพของมารดา คือ อายุ การศึกษา สุขภาพช่องปากและการฝากครรภ์ของมารดาขณะตั้งครรภ์ ปัจจัยด้านสุขภาพและโภชนาการเด็กปฐมวัย คือ น้ำหนักทารกแรกคลอด สุขภาพช่องปาก และน้ำหนักตามเกณฑ์อายุ ส่วนปัจจัยด้านสภาพแวดล้อมและสังคม คือ การศึกษา อาชีพ และรายได้ของบิดา ผู้เลี้ยงดูเด็กในช่วงกลางวัน สถานที่ที่เด็กอยู่ในช่วงกลางวัน การเล่นคุณภาพ การเล่า-อ่านนิทานคุณภาพ และการใช้สื่ออิเล็กทรอนิกส์อย่างมีคุณภาพ

ข้อเสนอแนะ

ควรมีการดำเนินงานพัฒนาระบบบริการตามมาตรฐานอนามัยแม่และเด็กอย่างต่อเนื่อง โดยเน้นให้ฝากครรภ์ก่อนอายุครรภ์ 12 สัปดาห์ เพื่อจะได้รับการตรวจร่างกาย การคัดกรองโรค ได้รับยาธาตุเหล็กเสริมไอโอดีน และได้รับความรู้การดูแลสุขภาพขณะตั้งครรภ์ทั้งในเรื่องอาหาร การปฏิบัติตัว และสุขภาพช่องปาก